სურსათის უვნებლობა
ბოლო განახლება: 2021-07-04
შენიშვნა: ასოცირების შეთანხმება არ შეიცავს ცალკე თავს სურსათის უვნებლობის შესახებ. სანაცვლოდ მას აქვს თავი "სანიტარული და ფიტოსანიტარული ზომები", რომელიც მოიცავს სურსათის უვნებლობას, ვეტერინარიას და ფიტოსანიტარიას. და ქვემოთ სწორედ ამ თავით გავთალისწინებული ყველა ვალდებულების შესრულების მდგომარეობა არის განხილული.
შესრულების ჯამური მაჩვენებელი: 39% (იხ. შეფასების მეთოდიკა, ამ მაჩვენებლის გამოანგარიშების ცხრილი და დეტალური კომენტარები)
ვალდებულება*
|
რა გაკეთდა |
ძირითადი პრობლემები |
შესრულება % |
სურსათის უვნებლობის ევროპული პრინციპების და მიდგომების დანერგვა და სახელმწიფო კონტროლი |
მიღებულია სურსათის უვნებლობის, ვეტერინარიისა და მცენარეთა დაცვის კოდექსი და სხვა აქტები |
სურსათის უვნებლობის რისკების სამეცნიერო შეფასება არ ხორციელდება (საჭირო მონაცემების არარსებობის გამო), სახელმწიფო კონტროლის მასშტაბები მცირეა, საფრთხეების მონიტორინგი არათანმიმდევრულია, ზოგიერთი აქტი გამოქვეყნებული არ არის |
47% |
სურსათის წარმოების და ბაზარზე განთავსების ზოგადი წესები |
შესაბამისი ნორმატიული აქტები მიღებულია და ამოქმედებულია
|
ჰასპის დანერგვის საყოველთაო ვალდებულება და პასუხისმგებლობა ამოქმედებული არ არის. ოჯახური წარმოების სუბიექტების რეგისტრაცია დასრულებული არ არის |
65%
|
სურსათის უვნებლობის ნორმები |
შესაბამისი ნორმატიული აქტები მიღებულია და ნაწილი ამოქმედებულია |
აქტების დიდი ნაწილი ძალაში არ არის. ნორმების ნაწილი არ კონტროლდება |
29% |
სასოფლო-სამეურნეო ცხოველთა ჯანმრთელობა |
განრიგით გათვალისწინებული ნორმატიული აქტები მიღებულია და ნაწილი ამოქმედებულია |
აქტების დიდი ნაწილი ძალაში არ არის. ცხოველთა რეგისტრაცია დასრულებული არ არის |
26% |
სასოფლო-სამეურნეო მცენარეთა სიჯანსაღე |
განრიგით გათვალისწინებული ნორმატიული აქტები მიღებულია და ნაწილი ამოქმედებულია |
აქტების დიდი ნაწილი ძალაში არ არის. ძალაში მყოფი აქტების ნაწილის შესრულება არ კონტროლდება |
27% |
*ვალდებულებები დაჯგუფებულია ჩვენს მიერ. დეტალური ინფორმაციისთვის თითოეულ ჯგუფში შესული ქვე-ვალდებულებების, შესაბამისი ევროპული აქტებისა და საქართველოს ნორმატიული აქტების თაობაზე იხ. შეფასების მატრიცა/ცხრილი და კომენტარები.
იხ. აგრეთვე წლების მიხედვით განაწილებული ვალდებულებების შესრულების აღწერები: 2015 წელი, 2016 წელი, 2017 წელი, 2018 წელი, 2019 წელი, 2020 წელი.
ვალდებულებათა მოკლე შეჯამება
ევროკავშირის სურსათის კანონმდებლობა ორ მიზანს ემსახურება:
- ბაზარზე განთავსებული სურსათის უვნებლობის უზრუნველყოფა და
- მომხმარებლისთვის საკმარისი ინფორმაციის მიწოდება გასაყიდი სურსათის თაობაზე, რათა მას ინფორმირებული არჩევანის შესაძლებლობა ჰქონდეს.
ამ მიზნების მისაღწევად საქმიანობს ბიზნესიც და სახელმწიფოც. კერძოდ:
- ბიზნესი ვალდებულია ბაზარზე განათავსოს მხოლოდ უვნებელი სურსათი. ეს ნიშნავს, რომ:
- სახელმწიფო ადგენს სურსათის უვნებლობის მოთხოვნებს და ნორმებს;
- ბიზნესი იცავს სახელმწიფოს დადგენილ მოთხოვნებს და ნორმებს;
- სახელმწიფო ამოწმებს, რომ ბიზნესმა დაიცვას დადგენილი მოთხოვნები და ნორმები;
- სახელმწიფოს მიერ დადგენილი მოთხოვნებისა და ნორმების დაცვით მომზადებული და მიწოდებული სურსათი ითვლება უვნებლად.
- სახელმწიფო მუდმივად ანახლებს მის მიერ დაწესებულ სურსათის უვნებლობის მოთხოვნებს და ნორმებს. ეს ხდება ე.წ. რისკების ანალიზის საშუალებით, რაც მოიცავს:
- რისკების შეფასებას, ანუ ინფორმაციის მოგროვებას და ანალიზს სურსათთან დაკავშირებული ჯანმრთელობის დაზიანებების, მათი მასშტაბის, გამომწვევი მიზეზების (საფრთხეების) და ამ უკანასკნელთა შემცირების ან თავიდან აცილების გზების და საშუალებების შესახებ;
- რისკების კომუნიკაციას, ანუ რისკების შეფასების მთელი ინფორმაციის ხელმისაწვდომობას ყველა დაინტერესებული მხარისთვის;
- რისკების მართვას, ანუ გადაწყვეტილების მიღებას იმის თაობაზე, თუ როგორ უნდა დაიხვეწოს სურსათის უცნებლობის მოთხოვნები ქვეყანაში.
მეტი დეტალებისთვის იხ. ვიდეო-პრეზენტაციები სურსათის უვნებლობის თემაზე.
ბაზარზე არსებული სურსათის უვნებლობის უზრუნველყოფა ერთ-ერთი იმ საკითხთაგანია, რომლის მოგვარება ევროკავშირ-საქართველოს შორის ასოცირების შეთანხმების დადების წინაპირობას წარმოადგენდა. ამ საკითხის რეგულირების მოწესრიგების მიზნით საქართველოს მთავრობამ მოამზადა და 2010 წელს დაამტკიცა "სურსათის უვნებლობის სფეროში ყოვლისმომცველი სტრატეგია და საკანონმდებლო მიახლოების პროგრამა". პროგრამა ითვალისწინებდა 2010-2014 წლებში ევროკავშირის სურსათის კანონმდებლობის ძირითადი აქტების საქართველოს კანონმდებლობაში ეტაპობრივად გადმოტანას. 2010 წელს ამ პროგრამით გათვალისწინებული რამდენიმე აქტი მართლაც იქნა მიღებული. თუმცა შემდგომ წლებში პროგრამის დიდი ნაწილი არ შესრულებულა და 2014 წელს საქართველოს მთავრობა იძულებული იყო მისი შესრულება 2020 წლამდე გადაევადებინა.
ასოცირების შეთანხმების 2014 წელს ხელმოწერილი ტექსტი არ შეიცავდა სურსათის სფეროში ევროპასთან საკანონმდებლო მიახლოების განრიგს. სანაცვლოდ, შეთანხმების 55-ე მუხლის მიხედვით, ეს განრიგი შეთანხმების ამოქმედებიდან 6 თვის ვადაში უნდა მომზადებულიყო. 2015 წლის თებერვალში განრიგი მართლაც მომზადდა და ევროპულ მხარესთან შეთანხმების შემდეგ 2017 წელს დამტკიცდა კიდეც საქართველო-ევროკავშირის სანიტარიული და ფიტოსანიტარიული ქვეკომიტეტის 2017 წლის 7 მარტის №1/2017 გადაწყვეტილებით. ამჟამად ეს განრიგი ასოცირების შეთანხმების XI-B დანართს წარმოადგენს.
|
|
ასოცირების ხელშეკრულების მუხლები
|
|
|
ევროკავშირის კანონმდებლობა
|
(ვალდებულებები დაჯგუფებულია ჩვენს მიერ)
ზოგადი პრინციპები და სახელმწიფო კონტროლი
- ე.წ. "სურსათს ძირითადი კანონი": რეგულაცია 178/2002;
- კრიზისული მდგომარეობის მართვა და სწრაფი განგაშის სისტემა - რეგულაცია 16/2011 და გადაწყვეტილება 2004/478/EC;
- სურსათის სახელმწიფო კონტროლი: რეგულაცია 882/2004, გადაწყვეტილება 2006/677/EC, 645/2000 რეგულაცია, გადაწყვეტილება 2007/363/EC, რეგულაცია 854/2004, რეგულაცია 2074/2005, რეგულაცია 2075/2005, 152/2009 რეგულაცია;
- სურსათის იმპორტის კონტროლი: 669/2009 რეგულაცია, 94/360/EC გადაწყვეტილება, 86/474/EEC გადაწყვეტილება, 28/2012 რეგულაცია, 211/2013 რეგულაცია;
- სურსათთან დაკავშირებული საფრთხეების სახელმწიფო მონიტორინგი: 96/23/EC დირექტივა, 97/747/EC გადაწყვეტილება, 2002/657/EC გადაწყვეტილება, 2005/34/EC გადაწყვეტილება, 2003/99/EC დირექტივა, 2013/165 რეკომენდაცია, 2006/794/EC რეკომენდაცია, 589/2014 რეგულაცია;
სურსათის წარმოების და ბაზარზე განთავსების ზოგადი წესები
- სურსათის ჰიგიენა: 852/2004 რეგულაცია, 853/2004 რეგულაცია, 92/608/EEC დირექტივა, 101/2013 რეგულაცია, 210/2013 რეგულაცია, 579/2014 რეგულაცია, 2003/598/EC რეკომენდაცია;
- სურსათის მიკვლევადობა: 931/2011 რეგულაცია, 2011/91/EU დირექტივა, 1760/2000 რეგულაცია, 208/2013 რეგულაცია;
- სურსათის ეტიკეტირება: 1169/2011 რეგულაცია, 1760/2000 რეგულაცია, 1337/2013 რეგულაცია, 1924/2006 რეგულაცია, 1047/2012 რეგულაცია, 2013/63/EU გადაწყვეტილება, 432/2012 რეგულაცია, 907/2013 რეგულაცია;
სურსათის უვნებლობის ნორმები
- დაბინძურების ზღვრები: 2073/2005 რეგულაცია, 315/93 რეგულაცია, 1881/2006 რეგულაცია, 401/2006 რეგულაცია, 333/2007 რეულაცია, 1882/2006 რეგულაცია, 396/2005 რეგულაცია, 2002/63/EC დირექტივა, 2011/516/EU რეკომენდაცია;
- ჭურჭელი და ტარა: 1935/2004 რეგულაცია, 2023/2006 რეგულაცია, 78/142/EEC დირექტივა, 93/11/EEC დირექტივა, 1895/2005 რეგულაცია, 10/2011 რეგულაცია, 82/711/EEC დირექტივა, 84/500/EEC დირექტივა, 85/572/EEC დირექტივა, 2007/42/EC დირექტივა, 282/2008 რეგულაცია, 284/2011 რეგულაცია, 321/2011 რეგულაცია, 450/2009 რეგულაცია;
- სურსათის დანამატები: 1331/2008 რეგულაცია, 234/2011 რეგულაცია, 257/2010 რეგულაცია, 1333/2008 რეგულაცია, 231/2012 რეგულაცია, 1332/2008 რეგულაცია, 1334/2008 რეგულაცია, 872/2012 რეგულაცია, 873/2012 რეგულაცია, 1321/2013 რეგულაცია, 2065/2003 რეგულაცია, 2009/32/EC რეგულაცია ;
- სურსათში დამატებული ვიტამინები და მინერალები: 1925/2006 რეგულაცია, 1170/2009 რეგულაცია, 307/2012 რეგულაცია, 489/2012 რეგულაცია;
- განსაკუთრებული მოთხოვნები ზოგიერთი ტიპის სურსათისთვის:
- დიეტური და საბავშვო კვება: 609/2013 რეგულაცია, 2002/46/EC დირექტივა, 96/8/EC დირექტივა;
- გაყინული სურსათი: 89/108/EEC დირექტივა, 37/2005 რეგულაცია, 92/2/EEC დირექტივა;
- მინერალური წყალი: 2009/54/EC დირექტივა, 2003/40/EC დირექტივა, 115/2010 რეგულაცია;
- დასხივებული და ახალი ტექნოლოგიებით მიღებული სურსათი: 1999/2/EC დირექტივა, 1999/3/EC დირექტივა, 258/97 რეგულაცია, 97/618/EC რეკომენდაცია;
- გმო-სურსათი: 1829/2003 რეგულაცია, 1830/2003 რეგულაცია, 2004/787/EC რეკომენდაცია, 641/2004 რეგულაცია, 2005/463/EC გადაწყვეტილება, 2009/770/EC გადაწყვეტილება, 2010/C 200/01 რეკომენდაცია, 2009/41/EC დირექტივა, 2000/608/EC გადაწყვეტილება, 2002/812/EC გადაწყვეტილება, 503/2013 რეგულაცია;
სასოფლო-სამეურნეო ცხოველთა სიჯანსაღე
- ცხოველთა საკვების რეგულირება: 183/2005 რეგულაცია, 141/2007 რეგულაცია, 767/2009 რეგულაცია, 2011/25/EU რეკომენდაცია, 68/2013 რეგულაცია, 82/475/EEC დირექტივა, 2008/38/EC დირექტივა, 2002/32/EC დირექტივა, 2004/704/EC რეკომენდაცია, 1831/2003 რეგულაცია, 378/2005 რეგულაცია, 429/2008 რეგულაცია, 90/167/EEC დირექტივა.
- ვეტ-პრეპარატების რეგულირება: 96/22/EC დირექტივა, 2001/82/EC დირექტივა, 2006/130/EC დირექტივა, 2004/28/EC დირექტივა, 1662/95 რეგულაცია, 37/2010 რეგულაცია, 470/2009 რეგულაცია, 124/2009 რეგულაცია.
- ცხოველთა რეგისტრაცია და აღრიცხვა: 1760/2000 რეგულაცია, 1082/2003 რეგულაცია, 911/2004 რეგულაცია, 494/98 რეგულაცია, 21/2004 რეგულაცია, 1505/2006 რეგულაცია, 2008/71/EC დირექტივა, 2002/4/EC დირექტივა, 504/2008 რეგულაცია.
- ზოგადი ვეტერინარული წესები: 2002/99/EC დირექტივა, 605/2010 რეგულაცია, 92/118/EEC დირექტივა, 1069/2009 რეგულაცია, 142/2011 რეგულაცია, 64/432/EEC დირექტივა, 2006/88/EC დირექტივა, 1251/2008 რეგულაცია, 2004/68/EC დირექტივა, 998/2003 რეგულაცია, 90/429/EEC დირექტივა, 2012/137/EU გადაწყვეტილება, 139/2013 რეგულაცია, 2009/156/EC დირექტივა, 90/426/EEC დირექტივა.
- ცალკეული დაავადებების კონტროლს წესები: 2001/89/EC დირექტივა, 2002/106/EC გადაწყვეტილება, 2003/85/EC დირექტივა, 92/66/EEC დირექტივა, 2002/60/EC დირექტივა, 2003/422/EC გადაწყვეტილება, 2005/94/EC დირექტივა, 616/2009 რეგულაცია, 2010/367/EU გადაწყვეტილება, 2006/437/EC გადაწყვეტილება, 999/2001 რეგულაცია, 2001/183/EC გადაწყვეტილება, 2000/75/EC დირექტივა, 1266/2007 რეგულაცია, 2160/2003 რეგულაცია, 1177/2006 რეგულაცია, 2007/843/EC გადაწყვეტილება, 92/119/EEC დირექტივა, 2000/428/EC გადაწყვეტილება, 750/2014 რეგულაცია, 92/35/EEC დირექტივა, 1152/2011 რეგულაცია.
- ჯიშების დაცვა: 2009/157/EC დირექტივა, 84/247/EEC გადაწყვეტილება, 87/328/EEC დირექტივა, 88/661/EEC დირექტივა, 90/427/EEC რეგულაცია, 90/428/EEC დირექტივა, 94/28/EC დირექტივა.
- ცხოველთა კეთილდღეობის უზრუნველყოფა: 98/58/EC დირექტივა, 2006/778/EC გადაწყვეტილება, 1/2005 რეგულაცია, 1255/97 რეგულაცია, 1099/2009 რეგულაცია, 2008/119/EC დირექტივა, 2008/120/EC დირექტივა, 2007/43/EC დირექტივა, 1999/74/EC დირექტივა.
სასოფლო-სამეურნეო მცენარეების სიჯანსაღე
- ფიტოსანიტარული წესები
- ზოგადი: 2008/61/EC დირექტივა, 2004/105/EC დირექტივა, 94/3/EC დირექტივა, 2000/29/EC დირექტივა, 2004/103/EC დირექტივა, 1756/2004 რეგულაცია, 98/22/EC დირექტივა, 92/90/EEC დირექტივა, 92/70/EEC დირექტივა, 93/51/EEC დირექტივა, 92/105 დირექტივა, 93/50/EEC დირექტივა .
- ცალკეულ დაავადებებზე/მავნებლებზე მიმართული: 2014/63/EU რეკომენდაცია, 2007/33/EC დირექტივა, 93/85/EC დირექტივა, 98/57/EC დირექტივა, 2012/756/EU გადაწყვეტილება, 2012/270/EU გადაწყვეტილება, 2012/138/EU გადაწყვეტილება, 2006/91/EC დირექტივა, 2006/464 გადაწყვეტილება, 2007/365/EC გადაწყვეტილება, 2002/757/EC გადაწყვეტილება, 2014/497/EU გადაწყვეტილება, 2012/535/EU გადაწყვეტილება, 2004/200/EC გადაწყვეტილება, 74/647/EEC დირექტივა, 2007/433/EC გადაწყვეტილება, 2012/697/EU გადაწყვეტილება, 2007/410 გადაწყვეტილება, 2014/87 გადაწყვეტილება.
- მცენარეთა დაცვის საშუალებების რეგულირება: 1107/2009 რეგულაცია, 540/2011 რეგულაცია, 541/2011 რეგულაცია, 546/2011 რეგულაცია, 844/2012 რეგულაცია, 284/2013 რეგულაცია, 544/2011 რეგულაცია, 283/2013 რეგულაცია, 547/2011 რეგულაცია, 2009/128/EC დირექტივა.
- თესლის და სხვა გასამრავლებელი მასალის რეგულირება
- ზოგადი: 2100/94 რეგულაცია, 1768/95 რეგულაცია, 874/2009 რეგულაცია, 2004/842/EC გადაწყვეტილება, 637/2009 რეგულაცია, 90/639/EEC გადაწყვეტილება, 2008/62/EU დირექტივა, 2009/145/EC დირექტივა, 217/2006 რეგულაცია, 81/675/EEC გადაწყვეტილება, 80/755/EEC გადაწყვეტილება, 2004/266/EC გადაწყვეტილება, 2301/2002 რეგულაცია, 2003/17/EC გადაწყვეტილება, 2012/340/EU გადაწყვეტილება, 2003/90/EC დირექტივა.
- ცალკეულ კულტურებზე მიმართული: 68/193/EEC დირექტივა, 2008/72/EC დირექტივა, 66/402/EEC დირექტივა, 66/401/EEC დირექტივა, 2002/55/EC დირექტივა, 2002/54/EC დირექტივა, 2008/90/EC დირექტივა, 98/56/EC დირექტივა, 2002/57/EC დირექტივა, 2002/56/EC დირექტივა, 2004/29/EC დირექტივა, 93/61/EEC დირექტივა, 93/62/EEC დირექტივა, 93/48/EEC დირექტივა, 2009/109/EC გადაწყვეტილება, 2010/60/EU დირექტივა, 2004/371/EC გადაწყვეტილება, 93/64/EEC დირექტივა, 93/79/EEC დირექტივა, 1999/66/EC დირექტივა, 1999/68/EC დირექტივა, 93/49/EEC დირექტივა, 2008/124/EC დირექტივა, 2003/91/EC დირექტივა, 97/125/EC გადაწყვეტილება, 2014/20/EU დირექტივა, 2014/21/EU დირექტივა.
|
|
საქართველოს კანონმდებლობა
|
მოყვანილია მხოლოდ ზემოთ ჩამოთვლილი ევროპული აქტების ტრანსპოზიციის მიზნით მიღებული ან შეცვლილი საქართველოს აქტები
ზოგადი პრინციპები და სახელმწიფო კონტროლი
სურსათის წარმოების და ბაზარზე განთავსების ზოგადი წესები
სურსათის უვნებლობის ნორმები
სასოფლო-სამეურნეო ცხოველთა სიჯანსაღე
- ცხოველთა საკვების რეგულირება: 2020 წლის №173 დადგენილება, 2021 წლის №57 დადგენილება, №58 დადგენილება და №59 დადგენილება, სახელმძღვანელო მითითებები;
- ვეტ-პრეპარატების რეგულირება: 2015 წლის №639 დადგენილება, 2016 წლის №10 დადგენილება, 2019 წლის №112 დადგენილება;
- ცხოველთა რეგისტრაცია და აღრიცხვა: 2019 წლის №483 დადგენილება;
- ზოგადი ვეტერინარული წესები: 2017 წლის №584 დადგენილება, №594 დადგენილება, №595 დადგენილება, №597 დადგენილება, №605 დადგენილება, 2018 წლის №551 დადგენილება, №587 დადგენილება, 2020 წლის №166 დადგენილება;
- ცალკეული დაავადებების კონტროლის წესები: 2015 წლის №348 დადგენილება, 2016 წლის №498 დადგენილება, №496 დადგენილება, №637 დადგენილება, №600 დადგენილება, №636 დადგენილება, 2018 წლის №398 დადგენილება, 2020 წლის №172 დადგენილება და №747 დადგენილება;
- ჯიშების დაცვა-შენარჩუნება:
- ცხოველთა კეთილდღეობის მოთხოვნები:
სასოფლო-სამეურნეო მცენარეთა სიჯანსაღე
- ფიტოსანიტარული წესები
- ზოგადი: 2010 წლის №427 დადგენილება, 2015 წლის №8 დადგენილება, №190 დადგენილება და №447 დადგენილება, 2016 წლის №619 დადგენილება, 2017 წლის №556 დადგენილება, 2018 წლის №591 დადგენილება, 2019 წლის №463 დადგენილება;
- ცალკეულ დაავადებებზე/მავნებლებზე მიმართული: 2015 წლის №305 დადგენილება, 2016 წლის №11 დადგენილება, №302 დადგენილება, 2017 წლის №553 დადგენილება, №602 დადგენილება, 2020 წლის №404 დადგენილება, №630 დადგენილება;
- მცენარეთა დაცვის საშუალებების რეგულირება: 2013 წლის № 427 დადგენილება და №443 დადგენილება, 2020 წლის დაშვებული პესტიციდების კატალოგი, 2021 წლის №215 დადგენილება;
- თესლის და სხვა გასამრავლებელი მასალის რეგულირება
- ზოგადი: 2017 წლის მეთესლეობის კანონი, 2018 წლის №336 დადგენილება, №337 დადგენილება, №398 დადგენილება, №411 დადგენილება,
- ცალკეულ კულტურებზე მიმართული: 2018 წლის №553 დადგენილება და №588 დადგენილება, 2019 წლის №199 დადგენილება, 2020 წლის №37 დადგენილება, №40 დადგენილება, №44 დადგენილება, №45 დადგენილება, №46 დადგენილება, №648 დადგენილება, №649 დადგენილება.
შესაბამისი უწყებები:
დამატებით გამოთხოვილი ინფორმაცია:
შენიშვნა: ზემოთ ჩამონათვალში "დადგენილებად" მოხსენიებულია საქართველოს მთავრობის დადგენილებები
|
|